Barayti Ken Bin-i
Nagusar iti nangato ti kalidadna a
bin-i ti rekomendado a barayti
Ti panagusar iti nangato ti kalidadna a bin-i ket agresulta iti 5-10% nga ingangato ti apit. Daytoy nga bin-i ket:
- bassit ti laokna;
- namsek ken agpapada ti kadakkel dagiti binukelna;
- awan pesteken sakitna;
- ken saan nababbaba ngem 85% ti agtubo a binukel na.
Basbassit ti mausar a bin-i ken nakidkiser dagiti bunubon nu nangato ti kalidad ti bin-i. Nalaklaka a taraken ken aggigiddan a magapas ti pagay no aggigiddan a dumakkel dagiti bunubon. Nasaysayaat pay ti panangagsepna iti abuno ken nakirkired a lumaban iti peste. Ad-adda a makagun-od iti nangato nga apit no agusar iti nangato ti kalidadna a bin-i ti barayti a maiyannatop iti lugar.
PANAGAMIRIS TI KEY CHECK
- Ti nangato ti kalidadna a bin-i ket nasertipikaran ti National Seed Quality Control Services (NSQCS) kas iparang ti tag a kasurot ti sako wenno naggapu iti mapagtalkan nga agpatpatanor iti bin-i (PhilRice, seed growers). No pagusar iti bukod a patanor a bin-i wenno apit manipud iti inmula a certified a bin-i, masapul a napintas ti panagtubo dagiti bukel.
- Ti barayti a naimula ket maiyannatop iti klase ti talon (kas koma adda padanumna, agdepdependar iti tudo, maapgadan kas rekomendado ti PhilRice wenno opisina ti agrikultura iti bukod a lugar); maiyannatop iti agdama a parikut ti pagtatalonan iti lugar (kas koma kinaresistensia wenno kinaandur kadagiti sakit wenno peste); wenno naipadas iti saan a nakurkurang ngem dua a panagtalon (kas iti resulta ti sumagmamano a pangipadas/eksperimeto iti probinsia wenno kadagiti proyekto ti Location Specific Technology Development (LSTD).
REKOMENDASION TAPNO MAIPATUNGPAL TI KEY CHECK
- Gumatang iti bin-i manipud kadagiti miembro ti National Seed Production Network (SeedNet).
- No awan dagiti sertipikado nga agpatpatanor ti bin-i iti bukod a lugar, gumatang manipud kadagiti mapagtalkan nga agpatpatanor iti bin-i (kas iti mannalon nga agpapada ti panagdakkel ti mulana a pagay) wenno agpatanor ti bukod a bin-i babaen ti panangsurot iti ‘addang iti panagpatanor ti bukod a bin-i’ nangruna ti pangikkat kadagiti laok. Ngem kasapulan nga kitaen a saan a nababbaba ngem 85% ti agtubo a bukel.
- No ti barayti ket saan pay napadas iti lugar, mangpili ti maiyannatop iti kondision iti bukod a talon iti saan na nagkurkurang ngem dua a panagtalon. Suruten ti umiso nga addang iti pananginganuat iti kastoy nga eksperimento.
- No panagtutudo, ikonsiderar dagiti agraraira nga peste iti lugar ken kalidad ti barayti kas ti kinalaka a maregreg ti binukelna ken panagdeppes. No kalgaw, ikonsidera ti hybrid a barayti agsipud ta nasaysayaat ti panagdakkel ken ad-adu ti itedna nga maapit no iti kalgaw. Iti lugar nga agdepdependar iti tudo, masansan nga agusar dagiti mannalon kadagiti barayti a para iti adda padanumna a talon gapu iti kinaawan ti masapulanda a barayti a maitutop iti lugarda. Masapul a pilien laeng ti barayti a maiyannatop iti lugar. Mabalin met nga imula dagiti tradisional a barayti wenno masansan nga us-usaren dagiti mannalon iti rehion agsipud ta nasuboken a mayadaptar dagitoy iti lugar.
- Masansan a pilien dagiti mannalon dagiti kabbaro a barayti, ta patienda a nangatngato ti maapit kadagitoy. Ngem ti maysa a barayti ket mabalin a mairuar malaksid iti kinaadu ti maapit (kas koma napintas ti kalidad ti bagasna, naandur it saksakit). Nasken ngarud nga ammuen nga umuna ti kalidad ti barayti, ngem kangrunaanna, mangaramid iti eksperimento a panangipadas tapno maamuan no maiyannatop ti barayti iti lugar.
