Binhi Kag Baridad
Naggamit sang mataas kalidad nga
binhi sang rekomendado nga baridad
Ang paggamit sang mataas kalidad nga binhi makapataas sang 5-10% sa patubas kay ini:
- dyutay lang gid kaayo ang lakay nga liso sang hilamon kag pasi sang iban nga tanom/baridad;
- butod kag palareho ang kadalagku-on;
- wala sang peste kag masakit nga ginadala sang binhi; kag
- sigurado ang pagtubo (indi magnubo sa 85% ang nagatubo).
Tungod sini diutay ang kinahanglan nga binhi kag nagaresulta sa palareho kag himsog nga mga sabod.
- Ang dululungan nga pagtubo sang humay nagapaayo kag mahapos sang mga hilikuton sa pagtanum kag pag-ani.
- Ang himsog nga sabod nagapasiguro sang maayo nga paggamit sang abono kag resistensya sa peste.
Ang paggamit sang mataas kalidad nga binhi sang natilawan na nga makasaho sa kondisyon sang lugar dugang pa gid nga makagarantiya nga mapataas ang patubas.
PAGTUL-ID/PAGTAKOS SANG KEY CHECK
- Ang binhi mahimo nga sertipikado sang National Seed Quality Control Services (NSQCS) nga ginapamatud-an sang balido nga tag nga natapik sa sako ukon naghalin sa masaligan nga kuluhaan (pareho sang PhilRice, akreditado nga seed growers).
- Kun ang binhi produkto sang mangunguma ukon halin sa certified seeds, kinahanglan nga nakapasar ini sa germination test.
- Ang baridad makasaho sa lugar (halimbawa, irigado, patupa, nagakalab-ot sang asin nga ginrekomendar sang PhilRice ukon sang lokal nga opisina sang agrikultura); sabat sa masami nga problema sang talamnan (hal. resistensyado ukon makabato sa amo nga problema); ukon maayo ang pagtubo sa duha kag-tigtalanom nga pagtilaw (mahimo basihan ang resulta sang multi-adaptation trial ukon Location Specific Technology Development sa probinsya)
REKOMENDASYON SA PAGLAB-OT SANG KEY CHECK
- Magbakal sang binhi sa miembro sang National Rice Seed Production Network (SeedNet).
- Kun wala sang akreditado nga seed growers sa inyo lugar, magbakal sa masaligan nga kuluhaan (hal. mangunguma/growers nga palareho ang pagtubo sang humay sa talamnan) ukon magprodukto sang kaugalingon nga may mataas kalidad nga binhi paagi sa pagsunod sang insakto nga pamaagi, ilabi na gid ang pagpangkuha sang mga lakay. Apang, siguraduhon nga tilawan gid ang pagtubo sang binhi agod mapasiguro nga maayo ang kalidad. Kinahanglan indi magnubo sa 85% ang nagtubo.
- Kun ang baridad wala pa matilawan sa lugar, mag basi lang anay sa rekomendo nga sitwasyon sang lugar kag ti-on sang tig-talanom. Pagkatapos, tilawan ang baridad sang indi magnubo sang duha kag tig-talanom sa lugar. Sundon ang insakto nga pamaagi sang pagtilaw.
- Sa tig-ululan, tagaan igtalupangod ang masami nga peste sa lugar kag ang kinaiya sang baridad tuhoy sa pagkalagas kag pagkahapay. Sa tig-ilinit, tagaan igtalupangod ang hybrid nga mga baridad tungod maayo ang tindog sini kun tig-ilinit.
- Sa patupa, ang mga mangunguma kun makaisa nagagamit sang baridad para sa irigado nga talamnan mahimo tungod nga wala sang makuhaan sang baridad para sa patupa. Una gid nga ginrekomendar nga magpili sang baridad para sa patupa nga talamnan. Tagan man igtalupangod ang karaan (traditional) ukon masami nga ginagamit sa rehiyon para sa patupa nga talamnan tungod mahimo nga ini natilawan na nga makasaho sa lugar.
- Masami nga gusto man sang mga mangunguma ang bag-o nga baridad sa pagpati nga mas mataas ang patubas sini. Apang, ang baridad mahimo nga ginpagwa basi sa iban pa nga rason magluwas sa patubas sini (halimbawa, maayo kalidad sang pasi kag resistensyado sa peste). Gani, importante nga mahibalu-an gid ang kinaiya sang baridad kag, mas maayo, tilawan gid sa inyo lugar.
